خانه لاری ها در یزد
اینجا خانه لاریها، عمارتی است قاجاری در یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه‌فرنگی
یزد شهری است که آثار تاریخی و بادگیرهای آن سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.
محله فهادان قدیمی‌ترین محله یزد است که گفته می‌شود در گذشته محل زندگی اربابان بوده است.
این محله دارای بیش از 25 جاذبه فرهنگی و تاریخی است. در کنار پیاده‌روی و دیدن محله، یکی از جاذبه‌های گردشگری معروف فهادان، خانه لاریها است.
نگاهی به سرفصل‌ها
تاریخچه خانه لاری ها
خانه لاریها بیش از 150 سال پیش در زمان قاجار ساخته شده است. خانه خان‌لاری توسط غلامحسین ملاذینال ساخته شد و بعدها تاجر برجسته لاری، حاج ابراهیم لاری این خانه زیبا را خرید. خانه لاریها تا اواخر سلطنت رضاشاه خانه‌ای اشرافی محسوب می‌شد و لاریها در آن سکونت داشتند ولی بعدها به دلایلی از جمله انحصار و وراثت، ب خانه‌ای متروکه تبدیل شد.
در نهایت سازمان میراث فرهنگی در سال 1363 این بنا را خریداری کرد و اصلاحات و تعمیراتی روی آن انجام داد و در نهایت در سال 1385 به ثبت ملی رسید.
معماری خانه لاری ها
خانه لاریها از معماری مانند سایر خانه‌های یزد پیروی می‌کند. خانه لاریها در مساحتی حدود 1700 متر مربع بنا شده که دارای شش باب خانه، آن هم با معماری ویژه خانه‌های کویری، دو حیاط، یکی کوچک و یکی بزرگ، به همراه مجموعه‌ای از ایوان‌ها، تالارها و اتاق‌هاست. سردر خانه و هشتی که حدفاصل دو حیاط است، در معماری این بنا قابل توجه است.
این بنا در ابتدا شامل شش خانه بود، اما تنها ساختمان بیرونی اصلی آن باقی مانده است.
خانه لاریها از دو قسمت مجزای داخلی و خارجی و یک حیاط مرکزی تشکیل شده است.
حیاط بزرگتر، حیاط اصلی و حیاط مهم‌تر است. اتاق‌های خانه لاری در اطراف حیاط اصلی قرار گرفته‌اند که در مرکز آن حوض بزرگی وجود دارد و پر از گیاهان و درختان است.
قسمت شمالی خانه در فصل زمستان و قسمت جنوبی در تابستان استفاده می‌شد. قسمت جنوبی شامل یک سالن و یک بادگیر است.
اتاق آینه، آشپزخانه، سرداب ضلع شرقی خانه در فصل پاییز مورد استفاده قرار می‌گرفت. و اتاق‌های ضلع غربی خانه در فصل بهار مورد استفاده قرار می‌گرفت.
وقتی وارد خانه می‌شوید، دو شیار مختلف روی در می‌بینید که به‌طور خاص برای مردان و زنان طراحی شده‌اند که هر کدام صدای خاص خود را دارند.
سقف‌های این خانه با آینه‌کاری و نقاشی‌هایی با مضامین اروپایی و قاجاری تزئین شده است.
نقاشی‌ها از اطراف لوستر مرکزی منشعب می‌شوند و به سمت بیرون گسترش می‌یابند.
شیشه‌های رنگی و درهای مشبک خانه به همراه آینه‌کاری های ظریف و نقاشی‌های دیواری و سقفی که در اطراف خانه یافت می‌شود، آن را به نمونه‌ای باشکوه از خانه‌های مسکونی متعلق به قشر مرفه دوره قاجار تبدیل کرده است.
درخانه‌های یزدی، حیاط خانه نقش مهمی دارد، اینجاست که حوض آب، آب‌نما و درختچه‌های اطراف حوض، به زیبایی و طراوت این خانه قجری می‌افزاید.
شهرت خانه لاریها به دلیل وجود تالار آیینه است، پشت ایوان بادگیر رفیعی وجود داردکه از داخل حیاط به خوبی دیده می‌شود. نکته اینجاست که برخلاف معمول، این بادگیر نه بر محور اصلی بلکه بر گوشه ایوان واقع شده. از مصالح ساختمانی به کار رفته در خانه لاریها می‌توان به گل و خشت اشاره کرد.
این مصالح در مقابل تابش شدید نور خورشید بسیار مقاوم هستند و به همین دلیل از آنها در مناطق کویری و گرم استفاده می‌شود. خانه‌لاری‌ها در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و همه ساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی است به خصوص دوستداران معماری ایرانی.
خانه لاریها یک بادگیر نیز دارد که در قسمت جنوبی خانه قرار دارد. به این دلیل که نقش بادگیر خنک کردن مکان در تابستان است. بنابراین سایه و بادگیر هر دو این قسمت از خانه را به مکانی عالی برای گذراندن تابستان تبدیل کرده‌اند.
نکته دیگری که در معماری خانه لاریها بسیار مشهود است، حریم خصوصی است. در بسیاری از خانه‌های قدیمی شهر یزد معماران خانه‌ها را به گونه‌ای ساخته‌اند که هیچ‌کس نمی‌تواند قسمتی از آن را بدون اجازه مالک ببیند. بنابراین پنجره‌ها به سمت بخش اصلی باز می‌شوند، نه خیابان. بنابراین، برای کسانی که در این نوع خانه‌ها زندگی می‌کردند،زندگی بسیار آرام و راحت بود.
با تفاسیری که از خانه لاریها بیان شد می‌توان گفت که دیدن خانه لاریها برای خانواده‌ها، گردشگران و علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایران بسیار لذت‌بخش خواهد بود.
