شهر گرگان است و جنگل‌های هیرکانی ناهارخوران با قدمتی چند میلیون ساله که بزرگترین موزه‌های طبیعی کره زمین (زیست کره) هستند. جنگل قرق با گوزن‌های شاخ‌دار قرمز، زیست بومی منحصربه‌فرد در دل گرگان زیبا است. گرگان است و دیوار دفاعی ساسانیان که مردم آن را دیوار اسکندر یا دیوار سرخ نام نهادند. خلیج غنی گرگان که می‌توان آن را بزرگترین خلیج خزر هم خواند و باکیفیت‌ترین خاورهای دریای خزر را در خود جای داده است. فکر می‌کنیم همین چهار المان بهانه خوبی برای معرفی گرگان، شهر کمتر شناخته شده خطه سرسبز شمال ایران باشد.
نگاهی به سرفصل‌ها
یکی از نکته‌های جالبی که در مورد گرگان می‌توان بیان کرد شهرهای خواهر خوانده آن در کشورهای دیگر است. شهرهای آق‌تاو در قزاقستان، صامسون در ترکیه و گوانگ‌ژو در چین.
کنام شیرمردانی همیشه تو گرگانی، تو گرگانی، همیشه
تو گرگانی که در متن اوستا ستوده نام پاکت را اهورا
نگاهی گذرا به تاریخچه گرگان
گرگان شهری است در شرق دریای خزر و از نظر تاریخی، مورخان قدمتی 6000 ساله را برای آن متصور هستند. می‌گویند آریایی‌ها اولین بار در هیرکانا (گرگان امروزی) سکنی گزیدند. این شهر زیبا با فرهنگی غنی و متنوع مرکز استان گلستان است و تا قبل از سال 1316 به نام استرآباد (نامی که ناصرالدین شاه قاجار بر او نهاده بود) شناخته می‌شده است.
این شهر زیبا در طول تاریخ بارها مورد حمله قرار گرفته‌است. یک بار در زمان حمله مغول به صورت کامل ویران شد و خرابه‌های آن هم اکنون در حوالی امامزاده یحیی‌بن‌زید قابل مشاهده است. بار دیگر در یورش اعراب و همچنین در زمان معاویه به دلیل تمایل عمیق مردم خطه کاسپین به آیین زرتشت و سبک زندگی ایرانی مورد حمله قرار گرفت.
گرگان یا استرآباد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود یکی از مراکز مهم تجارت ابریشم خام به شمار می‌رفته؛ و به دلیل مسائل اقتصادی و موقعیت خاص جغرافیایی همیشه محل مناقشه حکومت‌های بزرگی چون صفاریان، سلجوقیان، مغول‌ها، افشاریان و صفویان بوده‌است.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین پادشاه سلسله بزرگ قاجاریه در گرگان به دنیا آمده و به همین دلیل طبق روایت‌ها آقا محمد خان قاجار در ترمیم و بازسازی این شهر نقش مهمی داشته است.
همان طور که گفتیم مردمان گرگان در ابتدا آریایی‌های فارسی‌زبان بوده‌اند؛ با گذشت سال‌ها تنوع فرهنگی در این شهر گسترش یافت. اما همچنان این مردمان خونگرم و مهربان کاملا به زبان فارسی و با لهجه‌های گرگانی، مازندرانی، ترکمنی و سیستانی صحبت می‌کنند.
دروازه‌های گرگان که به صورت خاص و ویژه هر کدام مخالف یکدیگر باز می‌شدند و 34 برج نگهبانی داشته اند عبارتند از:
- دروازه میدان
- دروازه سبز مشهد یا فوجرد
- دروازه بسطام
- دروازه چهل‌دختر
- دروازه دونگ کوبان یا دنکوان
نگاهی به آب و هوای گرگان برای گشت و گذار
مانند تمامی نقاط ایران زیبا، گرگان هم دارای آب و هوا و اقلیم‌های متنوعی است. هر چه از مناطق شمالی و شرقی گرگان فاصله می‌گیریم به دلیل فاصله از بیابان خشک ترکمنستان، هوای معتدل و دلنشینی را تجربه خواهیم‌کرد. همچنین این ناحیه زیبا به دلیل نزدیکی به دریای خزر، تابستان‌های شرجی و گرمتری دارد.
در بهار، این خطه، سرسبزترین ناحیه ایران است و هوایی بسیار مطبوع و ملایم دارد. جنگل‌های سبز و رو به آسمان هیرکانی، با صدای آبشارهای پر از آب و صدای دلنشین آواز پرندگان زیبا، دل هر گردشگری را می‌برد. زمستان‌های گرگان اما سخت و سرد است. حواستان باشد؛ اگر در زمستان به این شهر سفر می‌کنید حتما تجهیزات و لباس‌های گرم همراه خود داشته‌باشید.
و اما پاییز جان و دلبری‌هایش با رنگ‌های زرد و نارنجی و قرمز که جنگل‌های هیرکانی میلیون ساله را تزیین می‌کنند و هر چشمی را به خود خیره نگاه می‌دارند. آبان و آذر بهترین ماه‌های سال برای سفر به گرگان است. اگر می‌خواهید در جنگل‌های رنگ و وارنگ پاییزی قدم بزنید و تمام آن چیزی را که در قاب عکس‌های پاییزی می‌بینید از نزدیک تجربه کنید و خودتان قابی بی‌همتا بسازید این فرصت دوست‌داشتنی را از دست ندهید.
راه های ارتباطی و سیستم حمل و نقل گرگان
برای سفر به گرگان می‌توانید از مسیرها و روش‌های مختلف استفاده کنید. اگر سفر هوایی را دوست دارید؛ فرودگاه بین المللی گرگان میزبان شما است. اگر سفرهای جاده‌ای را ترجیح می‌دهید و دوست دارید از جاده دریا کنار لذت ببرید و بعد وارد گرگان شوید، هم ماشین شخصی و هم اتوبوس‌های بین شهری گزینه‌های خوبی هستند. جاده‌های ریلی شمال ایران خودشان یکی از جاذبه‌های گردشگری محسوب می‌شوند. در صورت تمایل می‌توانید از قطار و خطوط راه آهن برای سفر به گرگان استفاده کنید.
اما برای سفرهای درون شهری اصلا نگران نباشید؛ می‌توانید از تاکسی‌های خطی یا آنلاین و یا سیستم حمل و نقل و پایانه‌های اتوبوسرانی درون شهری استفاده کنید و به اماکن دیدنی گرگان و هر نقطه‌ای از شهر که دوست دارید، بروید.
نگاهی به هتل های گرگان
با وجود اینکه گرگان شهر کوچک و کمتر شناخته‌شده‌ای است اما باز هم امکانات خوبی برای اقامت در این شهر زیبا وجود دارد. از لوکس‌ترین هتل‌های گرگان می‌توانیم به هتل قصر بوتانیک اشاره کنیم که از دید مسافران این شهر، از نظر امکانات و همچنین دسترسی خوب به همه نقاط شهر و جاذبه‌های توریستی امتیاز بالایی کسب کرده است. اما از دیگر هتل‌های خوب گرگان لیستی تهیه شده‌است که در زیر مشاهده می‌کنید:
- هتل آذین
- هتل شهاب
- هتل لابوس
- هتل فرهنگیان
- هتل جهانگردی ناهار خوران
اما اگر دنبال یک مسافرت اقتصادی و محلی تمیز برای اقامت هستید که از نظر امکانات خوب اما از نظر قیمت، صرفه اقتصادی داشته‌باشد، پیشنهاد می‌کنیم سری به هتل آپارتمان‌های گرگان بزنید و در آنجا سوئیت رزرو کنید. هتل آپارتمان‌هایی مانند هتل آپارتمان اطلس و هتل آپارتمان شایسته، گزینه‌های خوبی هستند.
خیلی از مسافرین و حتی توریست‌های خارجی که به شهرهای مختلف ایران سفر می‌کنند ترجیح می‌دهند در اکوکمپ‌ها یا اقامتگاه‌های بومگردی بمانند تا با حال و هوای خانه‌های محلی هر شهر و فرهنگ و آداب و رسوم آن در فضایی صمیمی و دوستانه آشنا شوند.
اگر شما هم اهل این سبک مسافرت هستید؛ کلبه‌های بومگردی انتخاب‌های خوبی هستند. در این اقامتگاه‌ها، گروه‌های مختلف دوستی پیدا می‌کنید و با مهمان‌های دیگر اقامتگاه در صورت تمایل معاشرت می‌کنید و دانسته‌های سفر خود را به اشتراک می‌گذارید. در گرگان هم از این اکوکمپ‌ها پیدا می‌شود. از بهترین بومگردی‌های گرگان اقامتگاه بومگردی ریگ چشمه و اقامتگاه بومگردی ساسنگ است.
گذری در اماکن تاریخی گرگان
بالاتر گفتیم که گرگان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است پس عجیب نیست که بناهای تاریخی فراوانی داشته باشد. یکی از عجیب‌ترین بناهای تاریخی، دیوار دفاعی گرگان است که ساسانیان برایمان به یادگار گذاشته‌اند. می‌گویند این دیوار دفاعی هم از نظر قدمت و هم طول با دیوار چین رقابت می‌کند و در اسرارآمیز بودن دست کمی از دیوار چین ندارد. بعضی از محلی‌ها به آن مار سرخ نیز می‌گویند.
به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوای ملایم و دوست‌داشتنی گرگان زیبا، پادشاهان زیادی در این شهر کاخ‌های باشکوهی برای اقامت خود و خانواده‌شان ساخته‌اند. از دسته این کاخ‌ها می توان به کاخ موزه گرگان (محل اقامت خاندان پهلوی) و کاخ آقا محمدخان قاجار اشاره کرد.
همچنین از قشنگی‌های تاریخی گرگان، خانه‌های قدیمی این شهر است. خانه‌هایی که به عمق تاریخ پرتتان می‌کنند و فضای آرام و ساده و بی‌آلایش و صمیمی زمان قدیم را در آن‌ها مشاهده می‌کنید. خانه‌هایی مانند:
- خانه دارویی
- خانه شیرنگی ها
- خانه تاریخی تقوی ها
- خانه تاریخی امیر لطیفی
- سرای باقری‌ها
- خانه رمضان علی خراسانی
صبر کنید اماکن تاریخی گرگان هنوز تمام نشده‌است؛ شاید تنوع آثار باستانی در این شهر کوچک برایتان عجیب باشد اما سورپرایزهای مقصد360 و گرگان همچنان ادامه دارد. پل تاریخی آق‌قلا روی گرگانرود که صفویان برایمان به یادگار گذاشته‌اند. آجرکاری‌های ظریفی که روی پل کار شده‌اند و همچنین موج‌شکن‌هایی که در دوران خود سیستمی بسیار مدرن بوده؛ یکی دیگر از عجایب تاریخی این شهر بی‌نظیر است.
از دیگر آثار باحال و ویژه گرگان که ارزش دیدن و خاطره‌سازی دارد، موارد زیر را لیست کرده‌ایم:
- مدرسه عمادیه
- کاروانسرای قزلق
- مسجد جامع گرگان
- امامزاده روشن آباد
- امامزاده نور
- مسجد گلشن گرگان
- بازار نعلبندان
گشتی در طبیعت گرگان
نوبتی هم که باشد نوبت طبیعت بی همتای گرگان است که شاید هرچه بگوییم تنها گوشه کوچکی از آن باشد. جنگل‌های هیرکانی ناهارخوران شاید معروف‌ترین جای گرگان باشد؛ اما همچنان برای گردشگران ایرانی و خارجی مسحورکننده است.
جنگل‌های میلیون ساله‌ای که داستان عصر یخبندان و قرون و اعصار مختلف زمین را بازگو می‌کنند. در سفر به ناهارخوران حواستان باشد، نازش را خریدار باشید و مهربان رفتار کنید. آن وقت می‌بینید چه عظمت و شکوهی را به نمایش می‌گذارد. چشم‌هایتان را ببندید و به صدای طبیعت و آبشار و جنگل و آواز پرندگان گوش دهید و تا عمق جان نفس بکشید. این جنگل بی‌همتا ساعت‌ها حرف دارد از تاریخ زمین؛ دل بدهید و عاشق شوید. پاییزهای جنگل ناهارخوران را از دست ندهید. در پاییز، خود ناهارخوران هم عاشق و یکسره رنگ و شگفتی می‌شود. با او همگام شوید و تنها ساعتی در دل عاشقی‌هایش و دلبری‌هایش زندگی کنید و خاطره بسازید.
جنگل‌های حفاظت شده قرق فرصت بی نظیری است برای دیدن حیوانات خاص مثل گوزن شاخ‌دار قرمز. تا حالا در دل جنگل و در فضای باز این پستانداران با ابهت را دیده‌اید؟ در جنگل‌های قرق آن‌ها جلوی شما قدم می‌زنند، غذا می‌خورند و بازی می‌کنند. قطعا دیدن آن‌ها در زیست بوم واقعی‌شان فرصتی کم‌نظیر و شاید بی‌نظیر باشد.
قبل از نوشتن این مقاله در باورمان نمی‌گنجید که در دل مقاله شناخت شهر گرگان این همه داستان هیجان‌انگیز داشته باشیم. نقطه نقطه این شهر پر است از تاریخ و قدمت و هویت و اصالت. تورنگ‌تپه، جای مانده از هزاره سوم قبل از میلاد مسیح. باستان‌شناسان در دل این تپه سلاح‌هایی از جنس برنز، نقره و طلا که احتمال می‌دهند به دوران هزاره سوم قبل از میلاد تعلق دارند یافته‌اند. فراموش نکنید بهترین زمان سفر برای دیدن این تپه فصل زیبای بهار است.
گرگانرود زیبا با سرود لاله‌های عاشق، زنبق‌های شجاع، مانند خود خطه گرگان و نرگس‌های صلح دوست، مانند مردمان این ناحیه بعد از طی مسافت 200 کیلومتری پر پیچ و خم، خود را به جان جانان، خزر زیبا می‌رساند و در آن حل می‌شود و آرام می‌گیرد.
می‌گویند شاید هنوز هم در جنگل‌های هیرکانی حفاظت شده جهان نما ببر مازندران زندگی کند. امیدواریم! این جنگل‌ها به دلیل بافت گیاهی و جانوری خاص منطقه، ثبت جهانی یونسکو شده‌اند و بسیار بکر و دست نخورده هستند.
اگر شما هم از آن گروهی هستید که از صدای آب خروشان لذت می‌برید؛ گرگان باز هم میزبان مهمان‌نوازی است. آبشارهایی بکر و منحصر به فرد چشم به راه شما هستند. آبشارهایی همچون:
- آبشار لُوِه در پارک جنگلی گرگان
- آبشار نومل در جنگل چهل‌گیسو
- آبشار جنگل شصت‌کلاته
- آبشار رنگو در روستای توشن
- آبشار زیارت در ناهارخوران
- آبشارهای دره تل انبار
- آبشار باران کوه
به شما گفته بودیم که هر چه از جاذبه‌های طبیعی گرگان بگوییم باز هم حق مطلب ادا نمی‌شود. صبر داشته باشید! در دل گرگان زیبا هنوز اسرار زیادی نهفته است. لیستی از دیگر جاذبه‌های گرگان را مشاهده می‌کنید. به شما نوید می‌دهیم به هر کدام جداگانه خواهیم پرداخت و خاطره‌بازی خواهیم‌کرد:
- نرگس تپه
- جنگل توسکستان
- جنگل النگدره
- روستای زیارت
- جنگل شصت کلا
- منطقه سردانسر
- کوه تاوَرنَراب
- دریاچه توشن
رستوران و کافه‌های گرگان
حالا بریم سراغ شکم‌گردی در گرگان؛ اگر در تجربه مزه‌های جدید ریسک‌پذیر هستید پیشنهاد می‌کنیم در رستوران‌ها و کافه‌های گرگان غذاهای محلی‌شان را امتحان کنید. تعداد زیادی از رستوران‌های این شهر زیبا، انواع و اقسام غذاهای محلی، ایرانی و مدرن را سرو می‌کنند. فضای اکثر رستوران‌ها دنج و آرام است و قطعا از خوردن غذا در آن ها لذت می‌برید.
- رستوران جوجه رئیس
- رستوران 20 تیکه
- کافه و رستوران میامی
- رستوران عمارت
- رستوران هتل شهاب
- رستوران بازار
- رستوران صوفی
- رستوران دلکوک
- رستوران آلتون
- رستوران برگرتین
کافه‌های دنج و باحال گرگان را از دست ندهید. فضایی بسیار دلنشین و صمیمی در این کافه‌ها در جریان است. اگر به این کافه‌ها سر بزنید متوجه می‌شوید که پاتوق بسیاری از جوانان گرگان است. لیستی از بهترین کافه‌های گرگان را معرفی می‌کنیم:
- کافه پیانو
- کافه سفید
- کافه دلمار
- کافه حس خوب
- کافه فنجون
- کافه دیدار
- کافه تمدن
- کافی شاپ ویولا
- کافه چهره
- کافه کاپری
- کافه صورتی
- کافه ژوبین
- کافه فیوره
غذاهای سنتی گرگان
یکی از خوشمزه‌ترین غذاهای محلی ایرانی، غذاهای ترکمنی‌های عزیز است. پیشنهاد می‌کنیم این غذاهای خوشمزه را از دست ندهید. فرهنگ غذایی گرگانی‌ها به دلیل نزدیکی به دریا بسیار شبیه رژیم مدیترانه‌ای است. بنابراین غذاهای دریایی زیادی در آن جای دارد. لیستی از لذیذترین غذاهای محلی و سنتی گرگان را برای شما آماده کردیم. اگر شما هم غذای خوشمزه‌ای در گرگان خورده‌اید که اسم آن اینجا نیست خوشحال می‌شویم با ما به اشتراک بگذارید.
- چکدرمه
- باسترمه
- بورک یا بوروک
- ماش پلو
- خورشت ساک
- ماش پتی خارش یا خورشت ماش
- نخود پلو گرگانی
- کئی ترشک
- آش خمیر
- آش ماش
- اسپه شله
سوغات و صنایع دستی گرگان
شهر گرگان، دارای صنایع‌دستی و خوراکی‌های بسیار متنوعی است که تاریخچه‌ای اصیل دارند. این صنایع‌دستی زیبا، نمایانگر هنر، صنعت، هویت و اصالت مردمان ترکمن است و یادگاری‌های خوبی برای خودتان و دوستانتان خواهند شد. اگر به گرگان سفر کردید و نمی‌دانید برای دوستان و آشنایان و یا حتی خودتان چه چیزی یادگاری بیاورید اصلا نگران نباشید؛ ما لیستی را به همین منظور آماده کرده‌ایم که در زیر قابل مشاهده است:
سوغاتی های خوشمزه گرگان:
- نان زنجبیلی گرگان
- نان خرمایی
- حلوای اماج
- سرغربیلی
- نان پادرازی
- جز حلوا
- ماهی و خاویار
- کُلُمبو
- کالنی نون
- گلاج
- رشته به رشته
- شیرینی برنجی
- نون قندی
- نون کلوچه
- سیچو کماچ
- پشت زیگ
- پیسه گندله
- شقزی
صنعت و هنر گرگان
- قالی و قالیچه ترکمن
- ابریشم‌بافی
- زیورآلات سنتی
- جاجیم‌های کوهستان
- جوراب بافی
- موج بافی
- نمازلیق
حرف آخر
از اینکه تا اینجا با ما در مقصد 360 همراه مانده‌اید خیلی خوشحالیم. در این مقاله سعی کردیم شما را در شناخت شهر گرگان اندکی کمک کرده باشیم تا اگر بار سفر بستید و مقصدتان به جای مازندران و گیلان، این بار گرگان دوست‌داشتنی بود اطلاعات کاملی در مورد آن کسب کرده باشید و با زیبایی‌های تاریخی و طبیعی آن آشنا باشید. یا اگر قبلا به این شهر زیبا سفر کرده‌اید برایتان تداعی خاطره شود و دوباره به حال و هوای آن روزها برگردید و خاطره‌بازی کنید و لذت ببرید. اگر این طور است خوشحال می‌شویم تجربه‌های سفر خود را با ما به اشتراک بگذارید.
