چهارشنبه سوری کجا بریم که خوش بگذره؟

جشن چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های باستانی ایران زمین است و ایرانی‌ها قرن‌هاست آخرین سه‌شنبه هر سال را جشن می‌گیرند. در ایران باستان این جشن نه یک روز و یک شب بلکه ده روز بوده است. اما در دنیای مدرن امروزی این جشن زیبا محدود به برپایی آتش و رسوم زیبایی مانند قاشق‌زنی، کوزه شکستن، شال انداختن، فال‌گوشی و خوردن آجیل مشکل‌گشا است. حالا برای برپایی جشن چهارشنبه سوری کجا بریم؟ در نقاط مختلف ایران عزیزمان و حتی در جاهای دیگر دنیا این جشن به اشکال مختلفی برگزار می‌شود.

با مقصد360 همراه باشید تا در مورد این جشن باستانی ایرانی با هم صحبت کنیم و به جاهای مختلف ایران سفر کنیم تا ببینیم چهارشنبه سوری را چگونه برگزار می‌کنند؟ و چه آداب و رسومی دارند؟

زردی من از تو       سرخی تو از من

غم برو شادی بیا       محنت برو روزی بیا

ای شب چهارشنبه     ای کلیه جاردنده

بده مراد بنده

چهارشنبه سوری کجا بریم؟

شاید شما هم شنیده باشید که چهارشنبه سوری در هر کدام از شهرهای ایران به یک شکل متفاوت برگزار می‌شود و هر کدام از قومیت‌های زیبای ایرانی از جمله ترک‌ها، کردها، لرها، بلوچ‌ها و از همه مهم‌تر زرتشتیان عزیز، آداب و رسوم مخصوصی برای این جشن باستانی از سالیان دور دارند. حالا چهارشنبه سوری کجا بریم که خوش بگذرانیم و همزمان با آداب اصیل آن آشنا شویم؟ ما در این مقاله قصد داریم به شهرهای مختلف ایران سری بزنیم و با آن‌ها و جشن چهارشنبه سوری‌شان همراه شویم؛ در این سفر کوتاه و دوست‌داشتنی همراه ما بیایید تا بتوانید انتخاب راحت‌تری برای برپایی چهارشنبه سوری 1402 داشته باشید.

جشن چهارشنبه سوری در تهران

جشن چهارشنبه سوری در تهران هر سال در پارک‌های بزرگ و یا در برخی از رستوران‌ها و کافه‌ها برگزار می‌شود. البته بعضی از آژانس‌های گردشگری نیز برنامه و تورهای ویژه‌ای برای برگزاری این جشن در دل طبیعت در نظر می‌گیرند. یک دورهمی بزرگ در این شب بسیار دلچسب خواهد بود. چهارشنبه سوری فرصتی برای با هم بودن و خوشگذرانی و گپ زدن و بازی‌ و زنده نگه داشتن مراسم باستانی ایران است.

اگر می‌خواهید در تهران بمانید پیشنهاد ما به شما رفتن به بهترین پارک‌های تهران، مانند پارک ملت، پارک لاله، پارک چیتگر، پارک لویزان، پارک پردیسان، پارک نهج‌البلاغه، پارک بعثت، پارک ولایت و پارک قیطریه است. اما حواستان باشد تهران در سه‌شنبه آخر سال شبیه به کارزارهای جنگی می‌شود. برای رفتن به این پارک‌ها از عصر خود را باید به آنجا برسانید؛ در غیر این صورت نه تاکسی پیدا می‌کنید، نه تاکسی‌های آنلاین شما را مقصد می‌رسانند، نه اتوبوس و مترو دسترسی راحتی به شما می‌دهند.

در ضمن در پارک‌هایی که می‌روید؛ مواظب بمب‌ها و ترقه‌ها باشید. اگر سر نترسی داشتید و خود را وسط این مهلکه پیدا کردید حواستان به فضای سبز و درخت‌ها باشد و به آن‌ها آسیب نزنید و با روشن کردن آتش یک جشن دوستانه و آرام برگزار کنید و خوش بگذرانید.

اما اگر تصمیم گرفتید که در رستوران‌ها و کافه‌های تهران جشن بگیرید؛ یادتان باشد که باید از قبل میز رزرو کنید وگرنه جا برای سوزن انداختن نیست. پیشنهاد ما کافه‌ها و رستوران‌های درکه، دربند، فرحزاد و کن است. در این رستوران‌ها و کافه‌ها با موسیقی زنده و جشن و پایکوبی از شما پذیرایی می‌شود. دور هم جمع شوید و سه‌شنبه آخر سال را در آرامش و در فضایی شاد جشن بگیرید.

حالا برسیم به تورهای گردشگردی ویژه جشن چهارشنبه سوری؛ این جشن‌ها در بهترین مقاصد کمپینگ اطراف تهران برگزار می‌شود. آتشی بزرگ برپا می‌شود، سیب زمینی کبابی و چای و خوراکی‌های جورواجور و پریدن از روی آتش و بازی‌های مختلف از جمله تفریحاتی است که این تورها برای شما آماده می‌کنند. حالا فکر کنید از سر و صدای شهر دور شده‌اید و زیر آسمان پر از ستاره کویر آتشی بزرگ برپا شده است و همه چیز آماده یک جشن تمام و عیار است.

اینکه کدامیک از موارد گفته شده بالا را انتخاب کنید بسته به سلیقه و موقعیت شما دارد. اما پیشنهاد مقصد360 تورهای گردشگری است؛ که به دور از هر گونه هیاهو و کارزار جنگ شهر تهران یک جشن باحال و طبق اصول و آیین باستانی را برپا می‌کنید و همچنین نگران سلامتی خودتان و عزیزانتان هم نیستید.

جشن چهارشنبه سوری در شیراز

از جمله شهرهایی که چهارشنبه سوری را می‌توانید در آن خوش بگذرانید شیراز جان است. مردم شیراز در این شب دوست‌داشتنی در حافظیه، سعدیه، و ییلاق‌های اطراف شیراز جمع می‌شوند و با آتش‌افزونی به شیوه و رسم ایرانیان باستان به جشن و پایکوبی می‌پردازند. از مراسم قدیمی سه‌شنبه آخر سال در شیراز، روشن کردن آتش، اسپند دود کردن و گرداندن نمک است. همچنین اعتقاد داشتند که اگر در این شب در آبی که از مقبره سعدی سرچشمه می‌گیرد خود را شست‌وشو دهند تا آخر سال در صحت و سلامت کامل به سر می‌برند.

جشن چهارشنه سوری در یزد

اگر واقعیت را بخواهید باستانی‌ترین آیین چهارشنبه سوری در این شهر و در میان زرتشتیان انجام می‌شود. از آنجایی که تعداد زرتشتیان در یزد بیشتر از شهرهای دیگر است، بنابراین این آداب و رسوم در آنجا از هر جای دیگری ایرانی‌تر برگزار می‌شود.  اگر تا امروز ریشه  فلسفه پریدن از روی آتش را نمی‌دانستید؛ این سنت ریشه در آیین زرتشتی دارد. ایرانیان باستان که آتش را نماد پاکی می‌دانستند؛ آتش برپا می‌کردند و از روی آن می‌پریدند که غم‌هایشان را پاک کنند و شادی‌ها را جایگزین کرختی‌ها و کسالت‌ها بکنند.

تورهای ویژه چهارشنبه سوری فراوانی برای رفتن به کویر کاراکال یزد وجود دارد که از 22 اسفند تا 24 اسفند برگزار می‌شود. کویر کاراکال یکی از مقاصد جذاب برای جشن سه‌شنبه آخر سال است. در این کویر روستاییان اطراف گرد هم می‌آیند و این شب خوش‌یمن و این سنت دیرین را با برپایی آتشی بزرگ و دوره کردن آن دست در دست جشن می‌گیرند و به استقبال نوروز باستانی می‌روند.

جشن چهارشنبه سوری در کردستان

در جواب چهارشنبه سوری به کجا سفر کنیم؟ باید بگوییم کردستان یکی از بهترین مقاصد است. در این شهر زیبا علاوه بر افروختن آتش رسوم دیگری هم انجام می‌شود. به عنوان مثال کوتاه کردن مو و دور انداختن آن که نمادی از منتقل نکردن مشکلات از سال قدیم به سال جدید است. یا یک بازی که با تخم‌مرغ‌های رنگی انجام می‌دهند؛ به تخم‌مرغ‌های رنگی هم از بالا ضربه می‌زنند و تخم‌مرغ هر کس شکست بازنده است و باید یک تخم‌مرغ رنگی و زیبا به فرد برنده هدیه دهد.

البته نباید فراموش کنیم که “هه لپه رکی” که همان رقص کردی است از ارکان هر جشنی در کردستان است. آن‌ها دست در دست هم دور آتش‌هایشان که برپا کرده‌اند به رقص و پایکوبی و شادمانی می‌پردازند. این مراسم نه تنها در کردستان ایران بلکه در کردستان عراق و منطقه کردنشین ترکیه هم انجام می‌شود.

جشن چهارشنبه سوری در لرستان

لرهای عزیز ایران هم با دورهمی و روشن کردن آتش این جشن زیبا را عزیز می‌دارند و آمدن نوروز را جشن می‌گیرند. یکی از رسوم متفاوت و زیبای مردمان لرستان “گل گل” است. در این آیین و رسم، مردم با درست کردن حوضچه‌های کوچک پر از آب و ریختن سنگ‌های داغ در آن و درست کردن بخار آب، سه‌شنبه آخر سال را با دور کردن بدی‌ها از خود جشن می‌گیرند.

جشن چهارشنبه سوری در شهرهای ترک نشین ایران

در شهرهای ترک نشین ایران چهارشنبه سوری معروف به “چله گجه سی” است. آذری‌زبانان عزیز کشورمان هم دور هم جمع می‌شوند و آتش روشن می‌کنند و با خورن آجیل که به آن “چهارشنبه یمیشی” می‌گویند و قاشق زنی این شب را زنده نگه می‌دارند. چهارشنبه یمیشی از مغز گردو، بادام، فندق، کشمش و نخود تشکیل شده است.

جشن چهارشنبه سوری در خطه سبز ایران

در شهرهای شمالی ایران نیز این آیین باستانی را با برپایی آتش و بزن و بکوب و رقص و شادی و خوردن خوراکی‌های خوشمزه گرامی می‌دارند. یکی دیگر از رسوم جالبی که در این شهرها وجود دارد “چراغ سوزان” یا “چراغ بازی” است که در مزارع و باغ‌هایشان چراغ و شمع روشن می‌کنند. دیدن این منظره زیبا خالی از لطف نیست.

آیین و رسوم چهارشنبه سوری در ایران

حالا که بهترین مکان‌ ها برای جشن شب چهارشنبه سوری را معرفی کردیم بد نیست نیم نگاهی هم به آیین‌های باستانی چهارشنبه سوری و رسم‌هایی که از دیرباز انجام می‌شده است بیندازیم. این رسوم در تمامی این شهرهایی که در بالا گفتیم انجام می‌شود. ممکن است برخی از آن‌ها در بعضی شهرها پررنگ‌تر یا کمرنگ‌تر باشد اما همه با آن آشنایی دارند و آن‌ها را انجام می‌دهند.

روشن کردن آتش نماد پاکی

در اعماق تاریخ ایران باستان، آتش عنصری مقدس و ستایش‌برانگیز بود. شعله‌های فروزان، مظهر پاکی، روشنایی و گرمای زندگی به حساب می‌آمدند. در آستانه سال نو، ایرانیان باستان با برپایی جشن باستانی چهارشنبه سوری، به استقبال نوروز می‌رفتند. آتش، عنصری محوری در این جشن بود که با سوزاندن وسایل کهنه و برپا کردن آتش‌های بزرگ، معنای تازه‌ای می‌یافت.

چهارشنبه سوری به عنوان یکی از محبوب‌ترین جشن‌های ایرانیان، گرامی داشته می‌شود. اگرچه برخی از آداب و رسوم این جشن در گذر زمان تغییر کرده است، اما جوهر اصلی آن، یعنی رها کردن غم‌ها و استقبال از امید و شادمانی، همچنان زنده و پویا باقی مانده است.

قاشق زنی

در میان شور و هیاهوی چهارشنبه سوری، نغمه‌ای از همبستگی و نیکوکاری به گوش می‌رسد، نغمه قاشق زنی، آیینی دیرینه که در گذر زمان، رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته است.

امروزه، قاشق زنی گرچه رنگ و بوی گذشته را از دست داده و بیشتر به یک رسم نمادین تبدیل شده، اما همچنان روحیه هم‌نوع دوستی و نیکوکاری را در جامعه زنده نگه می‌دارد. کودکان و بزرگسالان، با پوششی ساده و گاه با چادر، به خانه همسایگان و آشنایان می‌روند و با نواختن قاشق بر کاسه، طلب عیدی می‌کنند. عیدی‌هایی که یادآور سخاوت و بخشندگی ایرانیان است.

در این شب، شیرینی‌ها، آجیل‌ها و میوه‌های رنگین عید، نه تنها کام قاشق زنندگان را شیرین می‌کنند، بلکه نمادی از برکت و فراوانی در سال نو هستند.

کوزه شکستن

در آستانه سال نو، رسم دیرینه کوزه شکنی در برخی شهرهای ایران، جانی دوباره می‌گیرد. این سنت که در مناطق مختلف با جزئیات و ظرافت‌های خاص خود انجام می‌شود، ریشه در باورهای باستانی و میل به دور کردن نحسی و استقبال از نیکویی دارد.

در شهرهای مرکزی ایران، مثل اصفهان و تهران، مردم کوزه یا ظرف سفالینی که در طول سال از آن استفاده نکرده‌اند را می‌شکنند. این عمل، نمادی از دور کردن ارواح خبیثه و بدی‌ها از خانه و دعوت به شانس و نیک‌بختی در سال جدید است.

اما این سنت در خراسان، رنگ و بوی دیگری دارد. خراسانی‌ها به نیت دوری از تنگدستی، سکه‌ای، برای دفع شورچشمی، مقداری نمک و برای رهایی از سیاه‌بختی، کمی زغال داخل کوزه می‌گذارند. سپس کوزه را دور سر اعضای خانواده می‌چرخانند و در نهایت، آن را از بام به کوچه می‌اندازند تا بدی‌ها را از خود دور کنند.

شال انداختن

در میان رسوم رنگارنگ چهارشنبه‌سوری، نغمه‌ای از گذشته به گوش می‌رسد که در گذر زمان به ندرت نواخته می‌شود: شال‌اندازی. این رسم که در برخی شهرهای ایران، همچون زنجان و همدان، هنوز زنده نگه داشته شده، فرصتی برای طلب عیدی و گاه فال نیک در شب پایانی سال است.

جوانان با گره زدن چندین شال به یکدیگر، آن را از روزنه دودکش همسایه به داخل می‌فرستند و از صاحب‌خانه طلب عیدی می‌کنند. عیدی که در گوشه شال قرار می‌گیرد، نه فقط هدیه‌ای ساده، بلکه حامل فال نیک برای صاحب شال نیز خواهد بود. این عیدی‌ها شامل انار؛ نشانه تعدد فرزند و برکت، شیرینی؛ نشانه شادی و شیرین‌کامی، نان؛ نشانه نعمت، گردو؛ نشانه طول عمر، فندق و بادام؛ نشانه مقاومت در برابر مشکلات، سکه؛ نماد سپیدبختی و پولدار شدن و کشمش؛ نشانه پربار بودن است.

اما شال‌اندازی فقط به فال نیک ختم نمی‌شود، گاه دریچه‌ای به سوی عشق و دلدادگی نیز می‌گشاید. اگر دختری را دوست دارید، در این رسم چهارشنبه‌سوری می‌توانید با فرستادن شال و دریافت عیدی، جواب بله را از او بگیرید!

حرف آخر

حالا که درباره مراسم قوم‌های مختلف ایران در چهارشنبه سوری دانستید؛ انتخاب راحت‌تری برای تصمیم چهارشنبه سوری کجا بریم؟ دارید. اگر پیشنهاد مقصد360 را بخواهید، ما می‌گوییم که در این شب زیبا کام خودتان و خانواده و همشهریانتان را با کارهای خطرناک تلخ نکنید. آیین و مراسم چهارشنبه سوری را به جا آوردید، جشن بگیرید، دور آتش رقص و پایکوبی کنید و خوش بگذرانید و کوله‌بار اندوه و غم‌هایتان را زمین بگذارید و به استقبال نوروز و بهار زیبا در سلامت کامل بروید.

اگر در سال‌های قبل تجربه‌ای جالب از چهارشنبه سوری دارید و مکان‌های رفتید که جشن‌های خاصی و آداب و رسوم خاصی در آن‌ها برگزار می‌شود؛ خوشحال می‌شویم با ما و خوانندگانمان به اشتراک بگذارید.